Eens gegeven, blijft (vaak) gegeven! Over het eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden door de werkgever.

In 2002 is een medisch werkgever een gratificatieregeling overeengekomen met vijf van haar werknemers (pathologen). Begin 2016 gaf de werkgever aan dat zij haar arbeidsvoorwaarden wilde harmoniseren. De gratificatieregeling zou daarom beëindigd worden. De pathologen waren het daar niet mee eens. De kantonrechter in Alkmaar oordeelde op 6 december 2016 (ECLI:NL:RBNHO:2016:10084) vervolgens dat deze intrekking ook niet was toegestaan.

De rechter verwijst daarbij naar het arrest Stoof/Mammoet uit 2008 (NJ 2011/185). In dat arrest, over een wijziging van de arbeidsovereenkomst (functiewijziging), ging het over twee te beantwoorden vragen, te weten:

‘’Heeft de werkgever als goed werkgever aanleiding kunnen vinden tot het doen van een voorstel tot wijziging van de arbeidsvoorwaarden?’’

Hierbij werd gekeken naar alle omstandigheden die aanleiding hebben gegeven tot het voorstel. Ook werd gekeken hoe ingrijpend het wijzigingsvoorstel voor de werknemer was.

Indien de eerste vraag bevestigend wordt beantwoord, komt een rechter toe aan de tweede vraag:

‘’Handelt de werknemer redelijk door de hem aangeboden functiewijziging niet te aanvaarden?’’

De rechter te Alkmaar in de procedure over de gratificatieregeling vat dit arrest al volgt samen:

“In dat arrest is overwogen dat bij de beantwoording van de vraag tot welke gevolgen een wijziging van de omstandigheden voor een individuele arbeidsrelatie kan leiden, in de eerste plaats dient te worden onderzocht of de werkgever daarin als goed werkgever aanleiding heeft kunnen vinden tot het doen van een voorstel tot wijziging van de arbeidsvoorwaarden en of het door hem gedane voorstel redelijk is.”

Er vindt dus een dubbele toets plaats. Eerst wordt onderzocht worden of het voorstel van de werkgever wel redelijk is (goed werkgeverschap) en daarna of de werknemer het voorstel in alle redelijkheid moet aanvaarden (goed werknemerschap). Daarbij spelen, zoals gezegd, alle omstandigheden en belangen van de werkgever en werknemer een rol.

Volgens de rechter in Alkmaar is de 14 jaar uitbetaalde gratificatieregeling een onderdeel van de individuele arbeidsovereenkomsten geworden. En moet daarom als een arbeidsvoorwaarde worden beschouwd. Alleen de wens van de werkgever om de arbeidsvoorwaarden te gaan harmoniseren vormt een onvoldoende aanleiding voor een dergelijk in grijpend voorstel tot wijziging van de arbeidsvoorwaarden.